Güzel bebeğim… Daha birkaç haftalık oldun, seni kucağımıza yeni aldık, dünya daha tanımadığın bir yer. Ama o minik karnında kopan fırtınalar bize de uykusuz geceler yaşatıyor. Evet, bu yazının başrolü sensin: Gaz sancısı çeken minik kuzucuk. Ve elbette yanında çaresizlikle dönen dolanan, “ne yapsam da rahat etse” diye düşünen anne babalar.

Gaz sancısı, özellikle ilk 3 ayda neredeyse her bebeğin geçtiği bir süreçtir. Kimi bebekte hafif atlatılırken, kimi bebekte saatler süren ağlamalara dönüşebilir. Hani halk arasında “gazı var” deriz ya, işte o sandığımızdan çok daha karmaşık bir mesele olabilir. Gelin, bu sancılı süreci biraz daha anlamaya çalışalım. Ve ne yapabiliriz, birlikte bakalım.

Gaz Sancısı Nedir, Ne Değildir?

Gaz sancısı, genellikle bebeklerin sindirim sistemlerinin henüz tam olgunlaşmamasından kaynaklanır. Sindirim sistemindeki enzimlerin yetersizliği, mide-bağırsak kaslarının olgunlaşmaması, fazla hava yutma gibi etkenlerle gaz oluşur. Gaz çıkışı gerçekleşmediğinde, bu karın içinde baskı yapar ve ağrıya yol açar.

Sıklıkla akşam saatlerinde artan, bebeğin bacaklarını karnına çekerek ağladığı, bazen kızaran yüzüyle nefesini tutar gibi ağladığı nöbetler gözlenir. Bu nöbetler çoğu zaman 2. haftadan itibaren başlar, 6. haftada zirveye ulaşır ve genellikle 3. ayda hafiflemeye başlar.

Peki, Ne Yapmalı? Nereden Başlamalı?

Bu sancılı dönemi atlatmanın tek bir mucize çözümü yok. Ancak birkaç başlık altında toplayacağımız önerilerle hem bebek rahatlayabilir hem de ebeveynler bu süreci daha az yıpranarak geçirebilir.

1. Beslenme Alışkanlıkları: Sütle Gelen Gaz

Eğer bebeğiniz anne sütü alıyorsa, sizin beslenmeniz bu süreçte çok kıymetlidir. Bazı besinler, annenin sütünden bebeğe geçerek gaz yapabilir. Fakat bu demek değildir ki her anne aynı besinlerden kaçınmalı. Her bebek farklıdır. İşte burada devreye “eliminasyon yöntemi” girer.

Anneye Öneriler:

• Gaz yapma potansiyeli olan besinleri gözlemleyin: Lahana, brokoli, karnabahar, kuru baklagiller, soğan, sarımsak, çikolata, inek sütü gibi besinler bazı bebeklerde gaz yapabilir. Birkaç günlüğüne bu besinleri diyetinizden çıkarıp tekrar ekleyerek bebeğinizdeki etkileri gözlemleyin.
• Kahve ve gazlı içeceklerden kaçının. Kafein ve gazlı içecekler hem annenin sıvı dengesini bozar hem de bebeğin uykusunu ve sindirimini etkileyebilir.
• Diyetinizde lifli gıdalar ve probiyotikler olsun. Sindiriminizi kolaylaştırarak gaz oluşumunu azaltırlar.

Mama ile Beslenen Bebeklerde:

• Bebeğinizin mama türüne bağlı olarak inek sütü proteini intoleransı gibi durumlar göz önüne alınmalı.
• Doktor önerisiyle probiyotik içeren mamalar ya da özel formüller denenebilir.
• Biberonla beslenme sırasında hava yutmasını azaltacak özel tasarımlı biberonlar tercih edilmelidir.

2. Emzirme ve Biberon Pozisyonları

Emzirme sırasında bebek hava yutarsa, bu yutulan hava gaz sancısını tetikleyebilir. Bu nedenle doğru pozisyon oldukça önemlidir.

Doğru emzirme pozisyonları:

• Bebek memeyi tam kavramalı. Areola çevresi de ağzında olmalı.
• Anne ve bebek karın karına olmalı. Bebeğin başı vücuduyla aynı hizadayken hafif yukarıda tutulmalı.

Biberonla beslemede dikkat:

• Biberonun ucu sütle dolu olmalı, hava boşluğu kalmamalı.
• Bebeği dik pozisyona yakın bir şekilde tutmak, hava yutmasını azaltır.

3. Beslenme Sonrası Gaz Çıkarma Ritüeli

Birçok bebek emdikten sonra hemen uykuya geçer. Ancak bu sırada içeride kalan hava, bir süre sonra gaz sancısına dönüşebilir. Bu yüzden “gaz çıkarma” önemli bir adımdır.

Gaz Çıkarma Teknikleri:

• Omuzda ritmik sıvazlama: Bebeği omzunuza alıp sırtını aşağıdan yukarıya yumuşakça sıvazlayın.
• Kucağa oturtarak sırt masajı: Bebeği kucağınıza dik oturtup bir elinizle göğsünden desteklerken diğer elinizle sırtını ovalayın.
• Yüzüstü kucağa yatırma: Bebeği kolunuza yüzüstü yatırarak sırtına hafifçe vurmak bazı bebeklerde oldukça etkilidir.

4. Masaj ve Egzersizlerle Rahatlatıcı Dokunuşlar

Dokunmak, hem bedensel hem duygusal bir ihtiyaçtır. Özellikle bebeklerde gaz sancısını azaltmada masaj ve egzersizler mucizeler yaratabilir.

Gaz Masajı:

• Saat yönünde karın masajı: Elinizi bebeğin göbeğine hafifçe koyup saat yönünde dairesel hareketlerle ovalayın. Bu, bağırsak hareketlerini uyarır.
• Ayaklar karna: Bebeğin iki bacağını nazikçe karnına doğru bastırıp bırakın. Bu hareket gazın çıkmasına yardımcı olur.

Masaj öncesinde ellerinizin sıcak olması, bebeğinizin altının temiz, ortamın ılık ve sakin olması önemli.

5. Bebeğinizi Hareket Ettirin

Bebekler gün içinde yeterince hareket edemezse bağırsakları da tembelleşir. Gaz sancısını önlemenin en doğal yollarından biri de hareketi teşvik etmektir.

• Bisiklet hareketi: Bebeği sırt üstü yatırıp bacaklarını bisiklet çevirir gibi hareket ettirin.
• Karın üstü vakit geçirme: Karın üstü yatarak yapılan “tummy time” hem gaz atımını kolaylaştırır hem kas gelişimini destekler.

6. Probiyotik Destek Gerekli mi?

Bazı çalışmalarda Lactobacillus reuteri içeren probiyotiklerin gaz sancılarını azaltabildiği gösterilmiştir. Ancak her bebek için uygun değildir. Bu nedenle bir çocuk doktoruna danışılmadan başlanmamalıdır.

7. Sessizlik, Müzik ve Kanguru Etkisi

Gaz sancısıyla baş eden bir bebek sadece fiziksel değil, duygusal olarak da rahatlatılmalıdır. Onu kucağa almak, ten teması kurmak, sakin müzikler dinletmek bile çok işe yarayabilir.

• Beyaz gürültü (white noise): Anne karnındaki seslere benzeyen bu sesler, bebeği sakinleştirebilir.
• Kanguru yöntemi: Cilt cilde temas, bebeğin kalp atışınızı duyması gaz sancısı krizlerinde yatıştırıcı bir etki yaratabilir.

8. Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Her ağlama gaz sancısı değildir. Aşağıdaki durumlarda bir çocuk doktoruna başvurmak önemlidir:

• Günde 3 saatten fazla, haftada 3 günden fazla ağlama varsa (kolik olabilir).
• Dışkı rengi gri-beyaz, yeşil-siyahsa.
• Kusma fışkırır tarzda oluyorsa.
• Bebek emmiyor, kilo almıyorsa.

Yalnız Değilsiniz

Sevgili anne babalar, bu dönem geçecek. Her ne kadar uzun ve bitmeyen geceler gibi görünse de bu sancılar zamanla hafifleyecek. Sabırlı olun, kendinize de iyi bakın. Siz ne kadar sakinseniz, bebeğiniz de o kadar güvende hissedecektir. Ve unutmayın, bir bebek sadece karnından değil, sevgiyle dolu kollarınızdan da beslenir.

Dyt. Melina Ezgi Tosun

Kaynakça:

1. Savino, F., et al. (2007). “Lactobacillus reuteri DSM 17938 in infantile colic: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial.” Pediatrics, 119(1), e124–e130.
2. Vandenplas, Y., et al. (2015). “Infantile colic: The role of the gastrointestinal microbiome in its pathogenesis and treatment.” Nutrients, 7(5), 405-420.
3. Zeevenhooven, J., et al. (2018). “Infant colic: mechanisms and management.” Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 15, 479–496.
4. American Academy of Pediatrics. (2021). “Colic Relief Tips for Parents.” HealthyChildren.org
5. Wessel, M.A., et al. (1954). “Paroxysmal fussing in infancy, sometimes called ‘colic’.” Pediatrics, 14(5), 421–435.

Kaynak: bihaber.tr köşe yazarı Melina Ezgi Tosun

Haberler AS

Türkiye ve dünya gündemindeki sıcak gelişmeleri okuyucularına tarafsız ulaştırmayı hizmet kabul eden haber platformu.